الگوسازی لباس یکی از مراحل اساسی طراحی و دوخت لباس است تا جایی که بیشتر تولید کنندگان بزرگ لباس در پرسنل خود یک یا چند الگوساز دارند. الگوسازی فرآیند تبدیل طرح به لباس را میسر می‌کند. همیشه بین یک طراحی لباس و یک خیاط یک الگوساز قرار دارد که باید طرح را روی کاغذ، برای دوختن پیاده کند. در ادامه با ما همراه باشید تا به جزئیات آن بپردازیم.
الگوسازی لباس چیست؟
محال است خیاط باشید و با الگوسازی لباس سر و کار نداشته باشید. به شکل ابتدایی می‌توان گفت الگوها تکه‌های کاغذ به صورت برش خورده هستند که با قرار دادن آن‌ها بر روی پارچه و ترسیم خطوط به دور آن‌ها، پارچه به همان شکل برش زده و دوخته می‌شود. الگوسازی امروزه بیشتر از آن که یکی از فرآیندهای دوزندگی محسوب شود؛ یک هنر است. هنری که بین طراحی و دوخت قرار می‌گیرد تا بتواند پارچه صاف را به بهترین شکل با منحنی‌های بدن، مطابقت دهد. در این مقاله قصد داریم شما را با حرفه الگو و الگوسازی، آشنا کنیم. به طور کلی الگوسازی هنر شکل دهی به پارچه مسطح، مطابق با انحنای اندام انسان است.
در دنیای مدلینگ ابتدا طراحان لباس دست به طراحی انواع لباس می‌زنند و زمانی که کار طراحی به پایان رسید؛ نوبت به الگوسازان می‌شود که الگو و قالب طراحی ایجاد شده را برای مرحله اصلی یعنی برش و دوخت، آماده کنند. یک الگوساز ماهر و حرفه‌ای باید بتواند به طور دقیق اندازه گیری را انجام دهد. معمولاً برای کاهش خطا، الگوسازان از مانکن‌ها استفاده می‌کنند؛ مثلاً الگوی ایجاد شده را بر تن مانکن کرده و ایرادات احتمالی کار خود را برطرف می‌کنند. تست الگو با استفاده از مانکن روش ایده ال و مقرون به صرفه‌ای است.
همان‌طور که گفتیم الگوسازی لباس یک مرحله اساسی در تولیدی هاست اما برخی از تولیدی‌های کوچک و متوسط برای صرفه‌جویی در هزینه‌ها از الگوهای آماده خیاطی استفاده می‌کنند. این کار نیاز آن‌ها را برای استخدام طراح و الگوساز حرفه‌ای، مرتفع می‌کند. با استفاده از الگو در خیاطی، به راحتی می‌توانید پیش از برش پارچه تغییرات لازم را روی الگو پیاده‌سازی کنید و لباسی بی نقص بدوزید. همچنین در این روش خیاطی، پارچه کمتری مصرف می‌شود و میزان اشتباهات حین کار کاهش می‌یابد.
تاریخچه الگوسازی
هنر الگوسازی لباس قدمتی دیرینه داشته و به قبل از انقلاب صنعتی برمی‌گردد. در آن زمان، خیاط‌ان اندازه مشتریان خود را می‌گرفتند و برای هر فردی لباس متناسب با او را می‌دوختند. البته تنها افراد بسیار ثروتمند توانایی سفارش دوخت چنین لباس‌هایی را داشتند. با شروع انقلاب صنعتی، الگوهای استاندارد شده برای موفقیت لباس‌های پیش دوخته، ضروری بودند. در ابتدا این الگوهای استاندارد آن‌چنان حرفه‌ای و با جزئیات ساخته نمی‌شدند و در نتیجه لباس‌های حاصل، بسیار بدقواره بودند. پس از آزمون و خطاهای بسیار، سرانجام الگوسازی یک تغییر موفق از سفارشی سازی به استاندارد سازی را طی کرد.
اصول الگوسازی مدل لباس و تکنیک هایی که باید بدانید
برای الگوسازی لباس به روش حرفه‌ای تکنیک‌های مختلفی وجود دارد که حاصل سال ها تجربه الگوسازان است. البته با وجود چنین تکنیک هایی؛ هنوز هم بعضی از الگوسازان ترجیح می‌دهند که به همان سبک قدیم کار کنند. به طور کلی در دنیای الگوسازی هر تکنیکی که بتواند طرحی را به یک لباس واقعی تبدیل کند؛ معتبر است. حال می‌توان این کار را با روش‌های سنتی و دستی انجام داد و یا برای سرعت بخشیدن در روند کار، از امکانات و ابزارهای دیجیتالی، استفاده کرد. امروزه بسیاری از طراحان از الگوهای مسطح به سوی الگوهای سه بعدی بر تن مانکن ها روی آورده‌اند.
اصول الگوسازی لباس شامل موارد زیر می‌شود:
- یکسری اصول مهم در الگوسازی لباس باید رعایت شود از جمله:
- الگو باید بزرگ‌تر از اندازه گیری‌های واقعی بدن ایجاد شوند تا جای کافی برای حرکات آزاد بدن، در نظر گرفته شود.
- از آنجایی که بخش هایی از لباس تکرار شده و دقیقاً شبیه هم هستند؛ می‌توان الگوی کاغذی را فقط برای نیمه جلو و نیمه بغل تهیه کرد؛ اما برای قسمت‌های دیگر مثل آستین، باید الگوی کاملی تهیه شود.
- اطلاعات دقیق مربوط به ساخت و ساز بعد از تهیه نقشه برای کمک به فرآیندهای بعدی باید به روشنی در الگو، علامت گذاری شود.
- هر قطعه الگوی با نام آن، باید مشخص شود.
- خطوط درز و برش باید به روشنی بر روی الگو، ترسیم شود.
- طول خط دانه باید با یک رنگ متفاوت روی هر قطعه از الگو، مشخص شود.
- برای تطابق آسان قطعات در هنگام دوخت، باید شکاف هایی ایجاد شود.
- خطوط جلو و پشت باید در الگو، مشخص شوند.
- خطوط تاشو در الگوسازی لباس باید به طور واضح مشخص شده باشند.
- علائم دارت و پلات و… نیز باید به طور واضح بر روی الگو، مشخص شوند.
الگوسازی لباس با رایانه
خوشبختانه امروزه به لطف پیشرفت تکنولوژی، ابزارهای مختلفی به کمک الگوسازان، آمده است. کامپیوترها و تبلت های پیشرفته می‌توانند برای برش و دوخت لباس‌های زنانه و مردانه، مورد استفاده قرار گیرند و کار را برای الگوسازی لباس راحت تر کنند. پیشنهاد میکنیم حتما مطلب طراحی لباس آقایان را مطالعه کنید تمام نکات مربوط به الگو و طراحی گفته شده است. البته این به معنای از دور خارج شدن طراحی های دستی نمی باشد. طراحان الگو هنوز هم باید روش دستی را یاد بگیرند؛ زیرا ایجاد الگوها به صورت دستی سبب تولید پیشرفته پوشاک می‌شود، دانشی که هنوز نمی‌تواند با کامپیوتر جایگزین شود. کامپیوترها از اوایل دهه ۱۹۸۰ توسط شرکت‌های پوشاک مورد استفاده قرار گرفته‌اند. سیستم‌های طراحی کارهای تکراری مربوط به الگوسازی را انجام می‌دهند.
این کار باعث صرفه جویی در وقت الگوسازان می‌شود. استفاده از چنین سیستم‌هایی علاوه بر ذخیره وقت؛ سرعت، دقت و سهولت انتقال داده‌ها را سبب می‌شود. جالب است بدانید رقابت در صنعت پوشاک روز به روز بیشتر می‌شود و از این رو شرکت های نرم افزاری تمرکز خود را روی تقاضای رو به رشد تولیدکننده‌های پوشاک، قرار داده‌اند. البته سیستم‌های کامپیوتری به دلیل هزینه بالایی که دارد برای تمامی تولید کنندگان، استفاده نمی‌شود. خیلی از کارگاه های کوچک تولیدی هنوز هم از ایجاد الگو روی کاغذ به صورت دستی، استفاده می‌کنند.
معرفی نرم افزار الگوسازی لباس
نرم افزارهایی که برای الگوسازی لباس استفاده می‌شود شامل نرم افزارهای طراحی الگوی دو بعدی، نرم افزار سایزبندی و درجه بندی، نرم افزار مارکر و چیدمان و نرم افزار شبیه سازی لباس روی مانکن می‌شود. برخی از این برنامه ها دارای امکاناتی بیشتری هستند؛ مثلاً اگر مدل لباس و سایز مورد نظر را انتخاب کنید؛ برنامه به شما الگو و قطعات متعلق به آن را ارائه می‌کند. این برنامه ها قابلیت سایزبندی و چیدمان را نیز در کنار الگوسازی دارند. سایزبندی امکان ایجاد الگو در سایزهای دلخواه را از الگوی پایه به طراح می‌دهد و مزیت آن سرعت بالا و دقت در الگوسازی است. مارکر یا چیدمان الگو این امکان را به کاربر می‌دهد که بتواند با استفاده از چنین نرم افزارهایی الگوی خود را با به حداقل رساندن دورریز پارچه و مواد اولیه، ایجاد کند. برخی از این برنامه قابلیت شبیه سازی لباس روی مانکن را فراهم می‌کنند و از این طریق امکان ایجاد تغییرات مورد نیاز را به طراح می‌دهند. تعداد زیادی از نرم افزارها هستند که برای الگوسازی لباس استفاده می‌شوند که برخی از پرکاربردترین آن‌ها عبارت‌اند از:
- Adobe illustrator: از این نرم افزار برای ایجاد و ویرایش تصاویر وکتور استفاده می‌شود. کار با نرم افزار ایلوستریتور مشابه با فتوشاپ است. این نرم افزار طراحی دارای امکانات قدر‌تمند جهت خلق آثار وکتور و افکت‌های گرافیکی به همراه براش های متفاوت است.
- Marvelous Designer: این نرم افزار توانایی طراحی الگو با دقت بسیار بالا را دارد. شما می‌توانید تنها با چند کلیک موس الگوهای طراحی شده را به یکدیگر دوخته و آن‌ها را بر روی تن مدل موجود، مشاهده کنید.
- Gemini: با استفاده از نرم افزار جمینی می‌توانید الگوسازی لباس را به صورت دقیق، سریع و بدون خطا و محدودیت مطابق خواست خود، طراحی کنید. با جمینی می‌توانید الگوی مورد نظر را طراحی کرده و بعد از آن با استفاده از جدول های استاندارد سایز که در آرشیو نرم افزار تهیه الگوی پوشاک موجود است؛ الگوی طراحی شده را سایز بندی کنید. البته می‌توانید در این نرم افزار جدول های سایزبندی را هم خودتان، طراحی کنید.
- Gerber: با استفاده از نرم افزار گربر که دقت و کیفیت بالایی دارد؛ می‌توانید قبل از شروع دوخت و دوز فیزیکی و واقعی لباس، یک نمونه شبیه سازی شده با ابعاد و سایزهای مشخص بر تن مانکن را به صورت سه بعدی، مشاهده کنید. این امکان باعث رفع خطاهای مربوط به الگوسازی قبل از دوخت لباس می‌شود. صنایع تولید پوشاک زیادی در سراسر دنیا در تولیدات خود از این برنامه به صورت حرفه‌ای، استفاده می‌کنند.
روش های الگوسازی لباس کدامند؟
الگوسازی با روش های مختلفی انجام می‌شود که از متداول ترین آن‌های می‌توان به سیستم متریک، مولر (دستی و کامپیوتری) و مولاژ اشاره کرد. این نیاز بازار و علاقه طراح است که تعیین می‌کند در هر زمان از کدام شیوه الگوسازی، استفاده شود.
- الگوسازی لباس به روش متریک: در این روش ابتدا تمامی اندازه‌های مشتری گرفته شده و الگو طبق آناتومی فرد، ایجاد می‌شود. استفاده از این روش نیازمند دقت بالاست. اعمال جزئیات کامل از ویژگی‌های این روش الگوسازی است. از این روش بیشتر در طراحی لباس عروس، استفاده می‌شود.
- الگوسازی به روش مولر: این روش، یکی از قدیمی‌ترین و پرکاربردترین روش های الگوسازی است که از سال‌های پیش تا کنون مورد استفاده قرار می‌گیرد. در این شیوه نیاز است 4 اندازه اصلی و دقیق را از بدن، داشته باشید. این اندازه‌ها شامل دور سینه، دور کمر، دور باسن و طول اندام است. در نهایت الگوی پایانی با این اندازه‌ها، تطبیق داده می‌شود.
- الگوسازی لباس به روش حجمی (مولاژ): مولاژ همان روش الگوسازی سه بعدی یا حجمی است که به الگوساز کمک می‌کند به جای ترسیم الگو روی کاغذ، بتواند بر روی مانکن و به صورت سه بعدی، آن را طراحی کند. مولاژ یا الگوسازی حجمی، روشی بسیار خلاقانه است که در آن طراح، از شروع تا پایان کار، امکان ارزیابی و تغییر طرح اولیه را دارد. این روش را می‌توان با روش های دیگر نیز ترکیب کرد؛ به گونه‌ای که طراح از الگوسازی حجمی و مسطح به صورت ترکیبی کمک گرفته تا در زمانی کمتر و با دقتی بیشتر، به نتیجه ایده آل دست یابد. روش مولاژ مناسب لباس‌های دراپه و مجلسی با چین‌های خاص و فانتزی نیز هست.
آشنایی با تجهیزات لازم برای برای الگوسازی
امروزه جهت طراحی الگو لباس و دوختن آن، ابزارهای زیادی به کمک هنرمندان این عرصه آمده است؛ اما اگر بخواهید به شیوه سنتی و بدون استفاده از نرم افزارها الگوسازی لباس را انجام دهید؛ به ابزار زیر نیاز دارید:
- خط کش بلند و شفاف (به سانتی متر)
- گونیای خیاطی (خط کش T یا L)
- پیستوله، برای رسم منحنی
- بشکاف خیاطی
- رولت خیاطی
- صابون خیاطی
- سنجاق ته گرد
- کاغذ الگو
- کاربن مخصوص خیاطی
- قیچی و کاتر
- چسب نواری
- نخ و سوزن
- پارچه
آموزش طراحی و الگوسازی لباس
طراحی و الگوسازی لباس یکی از حرفه هایی است که صنعت مدلینگ به شدت به آن وابسته است؛ بنابراین مشخص است که نیاز بازار هرگز برای این حرفه اشباع نمی‌شود. برای یادگیری سریع الگوسازی لباس می‌توانید به جای صرف وقت در دانشگاه، دوره‌های کوتاه مدت را بگذرانید. آموزشگاه صنعت و معدن به ارائه آموزش‌های جامع در این زمینه پرداخته است. با شرکت در این دوره های آموزشی که البته به صورت جامع و کامل ارائه می‌شود، مهارت و خلاقیت لازم برای ورود به بازار کار را یاد می‌گیرید. در این دوره آموزشی به طور کامل طراحی لباس را از صفر تا صد، یعنی آنچه که برای این کار نیاز دارید، آموزش می‌بینید.
طول دوره 6 الی 7 ماه و به صورت دو بار در هفته می‌باشد. روشی که برای آموزش الگوسازی و آموزش طراحی لباس از صفر تا صد زیر نظر آموزشگاه هنر برتر به کار گرفته می‌شود روش مولاژ است. این روش مطابق با استانداردهای روز دنیا بوده و شما پس از شرکت در این دوره‌ها قادر خواهید بود هم به صورت دستی و هم به صورت حجمی و با استفاده از ابزارهای نرم افزاری، الگوی مورد نظر خود را طراحی کنید. جهت مشاوره و راهنمایی و شرکت در دوره طراحی لباس در این حوزه می‌توانید در واتس اپ و یا از طریق شماره‌های سایت، با کارشناسان آموزشگاه هنر برتر ارتباط برقرار نمایید.
